یکی از بهترین و تاثیرگذارترین روش‌های برقراری ارتباط با مخاطب، اجرای زنده است. برای این منظور باید تجهیزات کافی و استانداردی تهیه کرده و آنها را به‌شکلی حساب‌شده با یکدیگر ترکیب کنید. تجهیزات اجرای زنده، چه در یک کنسرت بزرگ و چه در سخنرانی‌ها، همایش‌های رسمی‌و برنامه‌های تفریحی، نقش اول را در کیفیت اجرا دارند. 
اما این تجهیزات کدام‌اند؟ در این مقاله، لیستی کامل از آن‌ها به همراه جزئیاتی مانند انواع و تفاوت‌های هریک با یکدیگر ارائه می‌کنیم. با ما همراه شده و با آگاهی، استیج و سالن خود را جهت برگزاری برنامه تجهیز کنید.

تجهیزات صدابرداری اجرای زنده

می‌توان گفت که مهم‌ترین تجهیزات لازم برای اجرای زنده، لوازم صوتی هستند که آنها را در ادامه بررسی می‌کنیم:

1.میکروفن های اجرای زنده

میکروفن‌ها، اصلی‌ترین بخش از تجهیزات صدابرداری اجرای زنده محسوب می‌شوند. آنها وظیفه دریافت موج صوتی از سخنران، سازها و غیره، انتقال آنها به کامپیوترهای پردازش صدا و یا به میکسر و بلندگو را به عهده دارند. برای اجرای زنده، میکروفن‌های دینامیک باسیم یا بی‌سیم معمولا گزینه‌های بهتری هستند. آنها در برابر حرکت، حساسیت کمتری در مقایسه با میکروفن‌های کندانسور دارند که برای محیط‌های کنترل‌شده‌تر، مناسب هستند.

2.بلندگوهای اجرای زنده

از جمله ابتدایی‌ترین تجهیزات لازم برای اجرای زنده، بلندگوها یا باندها هستند. آنها در مکان‌های مختلف سالن نصب می‌شوند و جانمایی آن‌ها نیز به‌عهده مهندس صداست. باندها به سه نوع اصلی زیر تقسیم می‌شوند:
1- بلندگوی پسیو (Passive Speaker)؛ که فاقد آمپلی‌فایر داخلی بوده و بنابراین به یک آمپلی‌فایر خارجی نیاز دارند که باید قبل از آنها صدا را از میکروفن یا میکسر دریافت کند. باندهای پسیو، سبک‌تر بوده و خود به دو نوع فول رنج و تووی تقسیم می‌شوند. باندهای تووی، پوشش فرکانسی و کیفیت صوتی بهتری دارند.
2- بلندگوی اکتیو (Active Speaker)؛ که دارای آمپلی‌فایر داخلی بوده و قابلیت انجام تنظیمات بیشتری دارد. این باندها سنگین‌تر هستند اما در عین حال، کوچکتر بوده و به دلیل حذف آمپلی‌فایر خارجی، راحت‌تر از انواع پسیو، حمل می‌شوند.
3- ساب‌ووفر (Subwoofer)؛ یکی از مهم‌ترین تجهیزات اجرای زنده به‌خصوص در برنامه‌های شامل موسیقی، ساب‌ووفرها هستند. نوعی باند که برای بازتولید و تقویت فرکانس‌های پایین یا بیس مانند صدای سازهای گیتار بیس، کنترباس یا افکت‌های سینمایی طراحی شده‌اند.
توجه داشته باشید که در یک اجرای زنده استاندارد از هر سه نوع باند استفاده می‌شود.

شاید نیاز پیدا کنید:

آشنایی با تجهیزات دیجی

3.مانیتورهای صحنه در اجرای زنده

هنگام خرید یا اجاره تجهیزات اجرای زنده باید چند مانیتور صحنه نیز تهیه کنید. این تجهیزات، وظیفه انتقال صدای اجراکننده روی استیج به خود او را به‌عهده دارند. در حقیقت، افراد روی صحنه، صدای خود را نه از سالن و باندها، بلکه از مانیتورها دریافت می‌کنند. بنابراین بدون وجود آن‌ها قطعا هماهنگی اجراکنندگان از بین خواهد رفت. این دسته از تجهیزات اجرای زنده به انواع دیگر، نظیر موارد زیر تقسیم می‌شود:

• مانیتورهای Stage Wedge؛ با بدنه مورب که روبه‌روی حضار روی صحنه قرار می‌گیرند و هر نفر یا تعدادی از مجریان نیز یک مانیتور خواهند داشت.
• مانیتورهای Side-fill؛ که بازه فرکانسی بالاتر و کیفیت پخش بالاتری داشته و با قرارگیری در گوشه استیج، صدا را برای همه افراد پخش می‌کند.
• مانیتورهای Stand-mount؛ که ابعاد کوچکتری داشته و به‌جای قرارگیری روبه‌روی اجراکنندگان، کنار گوش هریک از آنها قرار گرفته و باعث افزایش تمرکزشان می‌شود.
•  مانیتورهای In-ear؛ که ابعاد آنها تا حد هدفون‌های داخل گوشی کاهش یافته و قیمت و کیفیت بسیار بالاتری هم دارند.

4. میکسر صدا در اجرای زنده

میکسر صدا (Mixer) نیز امروزه به یکی از حیاتی‌ترین تجهیزات اجرای زنده به خصوص در برنامه‌هایی با حضور سازهای موسیقی تبدل شده است. این دستگاه که بر سر مسیر میکروفن به آمپلی‌فایر یا باندها قرار می‌گیرد، وظیفه پالایش صدا را برعهده دارد. منظور از پالایش صدا نیز حذف نویزها، تنظیم شدت هر صدا، برقراری تعادل فرکانسی، اجرای افکت‌ها و به‌طورکلی، میکس صداهای ورودی و ارائه یک خروجی باکیفیت از آنهاست. میکسر، خود به دو نوع آنالوگ و دیجیتال تقسیم می‌شود. میکسرهای دیجیتال، ورودی‌های بیشتری داشته، سبک‌تر هستند و امکانات پیشرفته‌تری هم دارند. 

نوع ویژه‌ای از میکسر هم پاورمیکسر (Power Mixer) است که جزء تجهیزات اجرای زنده در برنامه‌های نیازمند به شدت صوتی بالا محسوب می‌شود. این دستگاه، علاوه بر عملکرد میکس، یک تقویت‌کننده صوتی داخلی هم دارد که سیگنال خروجی را تقویت می‌کند.

4. آمپلی فایر در اجرای زنده

اگر قصد خرید تجهیزات اجرای زنده را داشته باشید، آمپلی‌فایر (Amplifier) یکی از اصلی‌ترین هزینه‌های شما خواهد بود. این دستگاه که در فارسی به آن تقویت‌کننده صدا گفته می‌شود تقریبا در هر مسیری از میکروفن تا بلندگوها می‌تواند قرار بگیرد. وظیفه آن نیز تقویت سیگنال‌های ضعیف صوتی است. همانطورکه قبلا گفتیم، برخی تجهیزات صدابرداری اجرای زنده، خود دارای آمپلی‌فایر داخلی هم هستند.
هنگام اجاره یا خرید تجهیزات اجرای زنده، به تناسب توان خروجی آمپلی‌فایر با امپدانس بلندگوها توجه کنید. در غیر این صورت، احتمال آسیب‌دیدگی بلندگو وجود دارد. همچنین ترجیحا از تقویت‌کننده‌هایی استفاده کنید که دارای سیستم‌های محافظتی در برابر اتصال کوتاه، گرمای شدید و لیمیتر (محدودکننده دامنه سیگنال) هستند.

5. دیگر تجهیزات صدابرداری اجرای زنده

برای دستیابی به کیفیت صدای بهتر هنگام اجرای برنامه زنده یا ضبط آن، می‌توانید از دستگاه‌های سخت‌افزاری دیگر، نظیر اکولایزرها، کمپرسورها، دستگاه‌های افکتیو دارای مانند ریورب و دیلی (Reverb and Delay) نیز استفاده کنید.

تجهیزات تصویری اجرای زنده

در برخی برنامه‌های اجرای زنده به نمایش تصویری وقایع استیج به حضار یا نمایش دیگر انواع محتوای تبلیغاتی، آموزشی و غیره نیاز است. آن‌ها نقش به‌سزایی نیز در قیمت تجهیزات اجرای زنده برای مدیران برنامه، صاحبان سالن‌ها و برگزارکننده‌ها دارند. از جمله مهم‌ترین تجهیزات تصویری اجرای زنده، موارد زیر هستند.

1.ویدئو وال در برنامه های زنده

مهم‌ترین تجهیزات تصویری برای اجرای زنده، ویدئو وال‌ها هستند که به آنها تلویزیون‌های ال ای دی رنتال یا نمایشگرهای بک استیج هم گفته می‌شود. یک ویدئو وال مجموعه‌ای از پنل‌های LED است که به‌صورت یکپارچه با یکدیگر ترکیب شده و تصویری یکدست ارائه می‌دهند. برخی از انواع ویدئو وال نیز امکان پخش چند محتوای هم‌زمان مانند تصویر تماشاچیان به ‌همراه هر یک از نوازنده‌های روی صحنه به‌صورت مجزا را نیز دارند. 
مراکز فروش تجهیزات اجرای زنده حرفه‌ای، معمولا وید‌ئو وال‌های پیشرفته‌تر با قدرت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بالا را نیز به مشتریان خود پیشنهاد می‌دهند. آنها برخلاف پروژکتورهای قدیمی، نیازی به صفحه‌نمایش جداگانه نداشته و کنتراست بالاتر و رنگ‌های بسیار زنده‌تری ارائه می‌دهند. نمایشگرهای LED قابلیت‌های فوق‌العاده‌ای مانند پخش زمان‌بندی‌شده محتوا یا ایجاد تنظیمات آنی را در اختیار شما قرار می‌دهند. 
از ویدئو وال برای اجرای زنده در فضای باز نیز می‌توان استفاده کرد. در این صورت به این تجهیزات، تلویزیون شهری گفته می‌شود. آنها از شدت روشنایی بالایی برای حفظ کیفیت محتوا در معرض نور خورشید برخوردار هستند. هنگام اجاره تلویزیون شهری، لازم است از مقاومت آن در برابر گردوغبار و رطوبت نیز مطمئن شوید.
 

تعرفه اجاره ویدئو وال

2. ویدیو پروژکتور در اجرای زنده

ویدیو پروژکتور، درحقیقت روش قدیمی نمایش محتوا در اجراهای زنده در مقایسه با تکنولوژی‌های مبتنی بر LED است. این دستگاه نیز قادر است با تکنولوژی‌هایی مانند DLP، LCD یا LCoS تصاویر را از منابع دیجیتال مانند کامپیوتر، دوربین و یا پخش کننده ویدیو دریافت کرده و روی سطوح بزرگ مانند دیوارها، صفحه‌های نمایش و غیره نشان دهد.

3. دوربین های پخش زنده یا لایو استریم

تصویری که قرار است روی پنل LED، ویدئو وال یا تلویزیون شهری در طول اجرای زنده شما پخش شود از دوربین‌های پخش زنده یا Live Stream دریافت می‌شود. دوربین‌های امروزی، تصاویری با کیفیت بالا نظیر HD و 4K ضبط کرده و قابلیت‌هایی نظیر زوم خودکار، کنترل از راه دور و تصویری‌برداری تمام‌جهت یا PTZ را نیز دارند.

3. دیگر تجهیزات تصویری اجرای زنده

از دیگر تجهیزات تصویری اجرای زنده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پخش‌کننده تصویر؛ که می‌تواند یک کامپیوتر، لپ‌تاپ، گوشی تلفن همراه یا یک سیستم پخش ویدیو باشد. 
• سوئیچر ویدئو؛ که دستگاهی برای جابجایی بین ورودی‌های مختلف تصویر مانند کامپیوتر، دوربین‌ها و غیره است. 
•تی وی بک استیج؛ که تلویزیون یا نمایشگری است که پشت صحنه برای هماهنگی بهتر تیم فنی و اجراکنندگان به‌عنوان مثال به‌منظور نمایش ترتیب اجراها، زمان‌بندی‌ها و غیره استفاده می‌شود. 

لوازم نورپردازی برای اجرای زنده

لیست بعدی شما هنگام خرید یا اجاره تجهیزات اجرای زنده، لوازم نورپردازی است. مهم‌ترین آنها عبارتند از:

• پروژکتورها؛ که وظیفه تولید نور عمومی و روشنایی اصلی صحنه یا نور پس‌زمینه را به‌عهده دارند.
• اسپات‌لایت‌ها؛ که نور اختصاصی هریک از افراد حاضر روی صحنه را تامین می‌کنند.
• نورهای موشن یا متحرک؛ که قابلیت حرکت داشته و برای ایجاد افکت‌های خاص به‌کار می‌روند.
• هالیوود لایت‌ها؛ که به‌جای پروژکتورها برای پوشش دهی یک فضای بزرگ به‌صورت یکپارچه استفاده می‌شوند.
• نورهای UV، لایت‌بارها، لومیناری‌ها، لامپ‌های خوشه‌ای و لامپ‌های خطی یا پایپر که عمدتا که کاربرد افکتیو دارند.

چک لیست لوازم مورد نیاز نمایشگاه

تجهیزات جانبی اجرای زنده

در کنار تجهیزات اصلی ذکرشده در بخش‌های قبلی، در هر اجرای زنده، مجموعه‌ای از لوازم کوچک و بزرگ دیگر نیز به‌کار می‌روند. تعداد یا نوع آنها نیز از اجرایی به اجرای دیگر می‌تواند متفاوت باشد. پرکاربردترین آنها عبارتند از:
• استندها، سکوهای اجرا و سازه‌های فلزی، چوبی و غیره
• پرده‌های پس‌زمینه یا بک‌دراپ‌ها
• انواع کابل‌ها و اتصالات مانند کابل‌های صوتی XLR و TRS یا کابل‌های تصویری مانند HDMI و DVI کابل‌های برق و غیره
• انواع بی‌سیم و هدست برای ارتباط عوامل پشت صحنه
•  منبع تغذیه اضطراری برای استفاده در صورت قطعی برق

سخن آخر؛ خرید و قیمت تجهیزات اجرای زنده

برنامه گذاران اجراهای زنده در بسیاری از موارد به جای خرید تجهیزات مورد نیاز خود آنها را اجاره می‌کنند. در حقیقت به‌منظور فعالیت در این حوزه، می‌توانید اقلام اساسی را برای سالن یا برنامه‌های خود تهیه کرده و اقلام گران‌تر را به‌صورت موردی اجاره کنید. برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها، خرید تجهیزات اجرای زنده دست دوم نیز به شرط اطمینان از کیفیت آنها می‌تواند راه‌کار خوبی باشد. قیمت تجهیزات اجرای زنده مستقیما تحت تاثیر کیفیت و اعتبار برند تولیدکننده آنهاست.